Szwedzka droga w pandemii – rezultaty
- Średnia oczekiwana długość życia w Szwecji w 2020 r. obniżyła się o 0,8 roku; w Polsce było to 1,4 roku.
- Do marca 2021 r. wskaźnik zgonów z powodu COVID-19 był w Szwecji wyższy niż średnia europejska, czego przyczyną był bardzo wysoki poziom śmiertelności podczas pierwszej fali pandemii w 2019 r. Należy też pamiętać, że niemal połowa (47 proc.) zgonów z powodu COVID-19 do czerwca 2020 r. dotyczyła pensjonariuszy domów opieki, a kolejna jedna czwarta – osób w podeszłym wieku objętych profesjonalną domową opieką w ich własnych domach czy mieszkaniach. Większe wskaźniki umieralności zaobserwowano ponadto wśród środowisk migrantów, szczególnie tych urodzonych w krajach Afryki i Bliskiego Wschodu.
- Pomiędzy marcem a grudniem 2020 r. liczba tzw. nadmiarowych zgonów (definiowanych jako liczba zgonów ze wszystkich przyczyn powyżej tej spodziewanej w danym roku na podstawie wcześniejszych trendów i danych) była w Szwecji niższa niż liczba zarejestrowanych zgonów z powodu COVID-19, co zdaniem autorów raportu wskazuje na to, że spadła liczba zgonów z przyczyn innych niż COVID-19 (w Polsce, niestety, tak nie było). W publikacji podkreśla się ponadto, że wskaźnik nadmiarowych zgonów w Szwecji był niższy niż średnia europejska. O ile Szwecja zajmowała w 2020 r. dziewiąte miejsce jeśli chodzi o wskaźnik zgonów z powodu COVID-19, to uplasowała się aż na 19. miejscu, jeśli chodzi o wskaźnik zgonów nadmiarowych. W tym samym okresie wskaźnik nadmiarowych zgonów w Polsce należał do najwyższych w Europie (80 tysięcy tzw. nadmiarowych zgonów pomiędzy marcem a grudniem 2020 r., przy połowie niższym wskaźniku zgonów z powodu COVID-19).
- Do końca sierpnia 2021 r. ponad 55 proc. uprawnionych do szczepienia przeciwko COVID-19 otrzymało szczepionkę przeciwko COVID-19 – było to powyżej ówczesnej średniej europejskiej (w Polsce – poniżej 50 proc.). Obecnie Szwecja należy do najbardziej „wyszczepionych” społeczeństw w Europie. Wraz z podnoszeniem się poziomu wyszczepienia spadały wskaźniki zgonów z powodu COVID-19.
- Szwecja podczas pandemii znacząco podniosła wydatki na opiekę zdrowotną, a kolejny wzrost – o ok. 10 proc. – jest spodziewany w 2021 r. Niemałe pieniądze przeznaczono na szkolenia personelu medycznego, w tym tego pracującego w domach opieki.
- Autorzy raportu podnoszą, że także w czasie pandemii nie można przeoczyć obciążenia związanego z zapadalnością i śmiertelnością z powodu chorób niezakaźnych. W 2018 r. z powodu raka zmarło w Szwecji dwa razy więcej osób niż z powodu COVID-19 w 2020 r. Dlatego szwedzki rząd postanowił, że w latach 2019-2020 onkologia nadal będzie jednym z priorytetów. W efekcie – według wstępnych danych za 2020 r. – Szwecja to jeden z nielicznych krajów w Europie, w którym leczenie raka nie zostało zaburzone podczas pandemii i nie zanotowano wzrostu umieralności z powodu chorób onkologicznych, choć programy wczesnego wykrywania zostały zakłócone.
- Badanie przeprowadzone pomiędzy lutym a marcem 2021 r. wykazało duży wzrost wskaźnika niezaspokojonych potrzeb zdrowotnych (trudności z dostępem do opieki) – 1,4 proc. Szwedów deklarowało przed pandemią, że nie mogło zaspokoić jakiejś potrzeby zdrowotnej (w Polsce – 4,2 proc.), w czasie pandemii – 16 proc. (w Polsce – 28 proc.).
Pandemia się jeszcze nie skończyła, zatem na wyciąganie ostatecznych wniosków jest za wcześnie. Wiadomo też, że ocena dotychczasowych działań przeciwpandemicznych w Szwecji ma być opracowana przez tamtejszych niezależnych ekspertów w lutym 2022 r.
Źródła:
OECD/European Observatory on Health Systems and Policies (2021), Poland: Country Health Profile 2021, State of Health in the EU, OECD Publishing, Paris/European Observatory on Health Systems and Policies, Brussels.
OECD/European Observatory on Health Systems and Policies (2021), Sweden: Country Health Profile 2021, State of Health in the EU, OECD Publishing, Paris/European Observatory on Health Systems and Policies, Brussels.
