W grudniu 2019 roku w chińskim mieście Wuhan ludzie zaczęli masowo chorować na nieznane zapalenie płuc, co doprowadziło do przeciążenia miejscowej służby zdrowia. W ciągu dwóch lat nowa choroba, nazwana później COVID-19, dotarła do prawie wszystkich krajów świata i zabiła już ponad 5,2 mln ludzi.
„Pacjenta zero” nie określono, ale wiele spośród pierwszych wykrytych przypadków dotyczyło osób związanych z targiem owoców morza Huanan, gdzie handlowano między innymi dzikimi zwierzętami. Pojawiło się podejrzenie, że to tam koronawirus po raz pierwszy zaatakował ludzi, ale do dziś nie zostało to bezwzględnie potwierdzone.
Podejrzenia padły też na laboratorium Wuhańskiego Instytutu Wirusologii (WIV), jeden z największych na świecie ośrodków badań nad koronawirusami nietoperzy. Laboratorium najwyższej klasy bezpieczeństwa biologicznego działa około 30 kilometrów od targu Huanan, po drugiej stronie przepływającej przez Wuhan rzeki Jangcy.
Z ustaleń naukowców wynika, że pierwszą znaną pacjentką mogła być sprzedawczyni owoców morza na targu Huanan, u której objawy wystąpiły 10 grudnia. Hongkoński dziennik „South China Morning Post” pisał jednak, cytując niejawne dane rządowe, że pierwsza osoba zachorowała już 17 listopada, a być może wcześniej.
Lokalne władze Wuhanu początkowo starały się zatuszować epidemię. Miejscowa policja uciszyła grupę lekarzy, którzy pod koniec grudnia usiłowali ostrzec kolegów po fachu przed wirusem. Najsłynniejszy z nich, okulista Li Wenliang, zmarł później na COVID-19, co wzbudziło olbrzymie poruszenie w chińskim społeczeństwie. Dopiero po śmierci Li został zrehabilitowany i okrzyknięty narodowym bohaterem.
Wiadomość o nowej chorobie wyszła w świat 31 grudnia, gdy Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wychwyciła komunikat wuhańskiej komisji zdrowia o przypadkach „nietypowego zapalenia płuc”. Chińskie władze informowały wtedy o 27 wykrytych zachorowaniach, ale według dokumentów cytowanych przez „SCMP” przed końcem roku miało ich już być prawie dziesięć razy więcej.
Władze Wuhanu przyznały później, że mogły zareagować na epidemię szybciej. Według krytyków ich zaniedbania i próby tuszowania kryzysu doprowadziły do rozwleczenia wirusa po Chinach, a później po całym świecie.
Do dziś kontrowersje wzbudza reakcja WHO, która 14 stycznia ogłosiła, że chińskie władze „nie znalazły niezbitych dowodów na transmisję nowego koronawirusa z człowieka na człowieka”. Organizacja ostrzegała przy tym przed „potencjalną zaraźliwością” pomiędzy ludźmi, ale to oświadczenie o braku dowodów przykuło największą uwagę.
Tymczasem w Wuhanie epidemia szybko przybierała na sile, przeciążając służbę zdrowia. 11 stycznia chińskie media poinformowały o pierwszym przypadku śmiertelnym. Do końca tego miesiąca oficjalny bilans zgonów przekroczył 300.
