Rezerwą w organizacji opieki medycznej dla zakażonych koronawirusem są szpitale tymczasowe, które zostały uruchomione w czasie II fali pandemii rok temu. Powstały m.in. w halach targowych, sportowych i hotelach. Pierwszym był obiekt uruchomiony na PGE Narodowym. Zgodnie z rządową strategią ich funkcjonowania, ogłoszoną jesienią 2020 roku, miały one być ogniwem pośrednim pomiędzy szpitalem stacjonarnym a ambulatorium, miejscem opieki nad chorymi, którzy nie byli jeszcze na tyle zdrowi, by opuścić szpital, lub na tyle chorzy, by trafić do szpitala stacjonarnego, a z uwagi na ograniczenia zdrowotne nie mogli przebywać w domu. Eksperci Instytutu Jagiellońskiego i WIM w raporcie „Jak przygotować polską ochronę zdrowia na kolejne epidemie? 100 wytycznych dla administracji rządowej i samorządowej” oceniają, że takie określenie zadań spowodowało przeniesienie zbyt dużego ciężaru walki ze skutkami pandemii na „zwykłe” szpitale, mimo że to placówki tymczasowe były w sposób szczególny dostosowane do potrzeb pacjentów z COVID-19. Ich zdaniem jest to jednak rozwiązanie, które przy pewnej optymalizacji sprawdzi się na wypadek kolejnych ewentualnych kryzysów.
Model powstawania placówek w istniejących obiektach użytkowych ma zaletę w postaci krótszego czasu potrzebnego na ich uruchomienie. Z drugiej strony wiąże się jednak z ograniczeniem ich walorów użytkowych związanych z najważniejszą funkcją – wsparciem systemu ochrony zdrowia.
– Aby wesprzeć system ochrony zdrowia, trzeba budować struktury w postaci szpitali modułowych, choćby w takiej formule jak zaproponowany szpital w Wojskowym Instytucie Medycznym – podkreśla prof. Grzegorz Gielerak. – Takich jednostek na terenie kraju wspierających lokalne, stacjonarne systemy ochrony zdrowia według naszych szacunków powinno być około 12–15. Gwarantują one w sposób najbardziej efektywny, trwały, bo to jest perspektywa co najmniej 10–15 lat, realne zwiększenie poczucia bezpieczeństwa, zarówno państwa, jak i społeczeństwa.
Szpital modułowy Wojskowego Instytutu Medycznego został uruchomiony 23 lutego i jest pierwszym tego typu szpitalem w Polsce. To jednokondygnacyjny obiekt składający się z hali z dwuspadowym dachem, wraz z częścią wykonaną z modułów kontenerowych oraz przestrzeniami technicznymi. W ostatnim tygodniu został ponownie oddany do dyspozycji pacjentów z COVID-19. Dzięki zastosowanym technologiom i rozwiązaniom organizacyjnym będzie mógł realizować zadania medyczne oraz szkoleniowe jeszcze długo po pandemii.
Jak podkreślają eksperci IJ, szereg argumentów przemawia za budową sieci tymczasowych, stacjonarnych i kompletnych jednostek szpitalnych jako najbardziej racjonalnego rozwiązania, tak z ekonomicznego, jak i praktycznego punktu widzenia. Wśród nich są relatywnie niskie koszty budowy i wyposażenia – szpital przy WIM kosztował 32 mln zł. Dla porównania – jak wynika z danych Ministerstwa Zdrowia, które przytacza raport IJ i WIM – koszty poniesione w związku z utworzeniem szpitali tymczasowych w Polsce wyniosły 616 mln zł. W tym 23 mln zł kosztowało przywrócenie funkcjonalności obiektów gospodarzy. Eksperci zwracają także uwagę na znaczące różnice wysokości pomiędzy kosztami w poszczególnych szpitalach.
