Początkowa reakcja brytyjskiego rządu na pandemię koronawirusa była jednym z najgorszych błędów w dziedzinie zdrowia publicznego w historii, co kosztowało życie tysięcy ludzi, ale część winy ponoszą też naukowcy – ocenili posłowie w opublikowanym we wtorek raporcie.
Wskazali jednak również na sukcesy, w tym przede wszystkim na szybkie opracowanie szczepionki przeciw COVID-19 i skuteczne przeprowadzenie programu szczepień, co nazwano „jedną z najskuteczniejszych inicjatyw w historii Wielkiej Brytanii”.
Liczący 150 stron raport jest efektem dochodzenia prowadzonego od października 2020 r. przez poselskie komisje zdrowia oraz nauki, w ramach którego przesłuchano ponad 50 świadków, w tym byłego ministra zdrowia Matta Hancocka, byłego głównego doradcę premiera, Dominica Cummingsa, naczelnego lekarza Anglii Chrisa Whitty’ego i głównego doradcę naukowego rządu Patricka Vallance’a. Poselskie dochodzenie jest niezależne od publicznego śledztwa w sprawie reakcji rządu na pandemię, które ma się zacząć wiosną przyszłego roku.
W raporcie stwierdzono, że początkowe podejście rządu – wspierane przez naukowców – polegało na próbach zarządzania rozprzestrzenianiem się wirusa, a nie na powstrzymywaniu go. Posłowie ocenili, że plan walki z koronawirusem zbyt mocno opierał się na działaniach podejmowanych wobec grypy. Choć osiągnięcie odporności zbiorowej nigdy nie było oficjalnie celem rządu, w początkowym etapie działania do tego właśnie się sprowadzały. W efekcie zbyt późno wprowadzono pierwszy lockdown, a to kosztowało życie tysięcy ludzi.
Zauważono, że te działania na żadnym etapie nie zostały w wystarczający sposób zakwestionowane przez ministrów, co wskazuje na „pewien stopień myślenia grupowego”.
Podkreślono, że Wielka Brytania w początkowym etapie, mimo ostrzeżeń, że wirus jest wysoce zakaźny i nie ma na niego lekarstwa, w niewystarczającym stopniu skorzystała z doświadczeń innych krajów, w tym zwłaszcza Azji Wschodniej. Błędnie założono, że brytyjskie społeczeństwo może nie zaakceptować lockdownu.
Wskazano, że na początku pandemii nie traktowano priorytetowo domów opieki, czego przykładem było szybkie wypisywanie ludzi ze szpitala do domów opieki bez przeprowadzenia testów lub izolacji. To, w połączeniu z brakiem testów wśród personelu, doprowadziło do wielu tysięcy zgonów, których można było uniknąć.
Posłowie zwrócili uwagę, że Wielka Brytania była jednym z pierwszych krajów na świecie, który opracował test na obecność koronawirusa – w styczniu 2020 r., ale mimo to w pierwszym etapie pandemii nie udało się przełożyć tego na skuteczny system testów oraz śledzenia kontaktów. Podczas pierwszego szczytu pandemii testowano tylko osoby przyjmowane do szpitala. Dopiero w maju uruchomiono w Anglii system NHS Test and Trace, ale jego początek określono jako „powolny, niepewny i często chaotyczny”.
