Opracowali: lek. Dorota Włoch-Kopeć, dr med. Małgorzata Bała,
prof. Roman Jaeschke MD MSc
Metodyka: przegląd systematyczny 57 przeglądów
systematycznych; do oceny bezpieczeństwa
wykorzystano 95 opisów przypadków powikłań
po zastosowaniu akupunktury
Populacja: chorzy z bólem o różnej przyczynie (p. Wyniki)
Interwencja: akupunktura
Kontrola: postępowanie kontrolne (nie opisano szczegółowo)
Wyniki: Wykazano skuteczność akupunktury w leczeniu:
– bólu związanego z zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa (1 przegląd niskiej
jakości)
– bólu związanego ze zmianami zwyrodnieniowymi w odcinku szyjnym kręgosłupa (1 przegląd niskiej jakości)
– przewlekłego bólu głowy (1 przegląd wysokiej jakości)
– bólu związanego z unieruchomieniem barku wskutek stanu zapalnego (1 przegląd średniej jakości)
– bólu w przebiegu półpaśca (2 przeglądy – średniej i niskiej jakości)
– bólu związanego z dyskopatią (1 przegląd średniej jakości)
– bólu krzyża (3 przeglądy – wysokiej i niskiej jakości; wyniki 3 innych przeglądów były niejednoznaczne)
– bólu związanego z dyskopatią lędźwiową (1 przegląd niskiej jakości)
– bólu szyi (2 przeglądy wysokiej jakości)
– bólu w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów (5 przeglądów bardzo wysokiej, wysokiej i niskiej jakości; wyniki 1 przeglądu były niejednoznaczne; w 1 przeglądzie nie wykazano skuteczności)
– bólu w przebiegu rwy kulszowej (1 przegląd
niskiej jakości).
Nie wykazano skuteczności akupunktury w leczeniu:
– fibromialgii (3 przeglądy wysokiej i niskiej jakości)
– jakiegokolwiek bólu przewlekłego (1 przegląd
wysokiej jakości)
– bólu migrenowego (1 przegląd niskiej jakości;
wyniki 1 innego przeglądu były niejednoznaczne);
akupunktura była też nieskuteczna w profilaktyce bólu migrenowego (1 przegląd
bardzo wysokiej jakości)
– bólu mięśniowo-szkieletowego (1 przegląd wysokiej
jakości)
– bólu w przebiegu reumatoidalnego zapalenia
stawów (3 przeglądy wysokiej i niskiej jakości; w 1 innym przeglądzie wykazano skuteczność)
– napięciowego bólu głowy (3 przeglądy wysokiej i niskiej jakości; w 1 innym przeglądzie wykazano
skuteczność)
– bólu nowotworowego (1 przegląd wysokiej jakości)
– bólu barku (1 przegląd wysokiej jakości)
– bólu związanego z procedurą chirurgiczną (1 przegląd wysokiej jakości).
Uzyskane wyniki były niejednoznaczne w odniesieniu do:
– jakiegokolwiek bólu (1 przegląd bardzo wysokiej jakości)
– bólu porodowego (1 przegląd wysokiej jakości)
– bólu krzyża w ciąży (1 przegląd wysokiej jakości)
– bólu w czasie pobierania komórek jajowych (1 przegląd niskiej jakości)
– bólu pooperacyjnego (2 przeglądy wysokiej jakości)
– bolesnego miesiączkowania (2 przeglądy wysokiej jakości – 1 wykazał skuteczność, drugi nie)
– bólu związanego z łokciem tenisisty (2 przeglądy wysokiej jakości – 1 wykazał skuteczność, drugi nie)
– bólu związanego z chorobą ortopedyczną (1 przegląd niskiej jakości)
– bólu w stawie skroniowo-żuchwowym (2 przeglądy niskiej jakości – 1 wykazał skuteczność, drugi nie)
– bólu mięśniowo-powięziowych punktów spustowych (2 przeglądy wysokiej jakości; 1 wykazał
skuteczność, wyniki drugiego były niejednoznaczne).
Bezpieczeństwo stosowania akupunktury w leczeniu
bólu: opisano 5 zgonów, 38 przypadków zakażeń
(głównie bakteryjnych, dobrze odpowiadających
na antybiotykoterapię), 42 przypadki uszkodzenia
narządów (najczęściej odma, 4 przypadki
zakończone zgonem), 15 innych powikłań. Znaczna
część powikłań była wynikiem błędów osób wykonujących
zabieg akupunktury.
Wnioski: Akupunktura może być skuteczna w leczeniu niektórych zespołów bólowych, ale
wiąże się też z (prawdopodobnie rzadkimi) powikłaniami,
na ogół w następstwie błędów w technice zabiegu.
Uwaga: Wyniki należy interpretować ostrożnie,
gdyż jakość znacznej części analizowanych badań i przeglądów systematycznych była niska.
