medycyna praktyczna dla lekarzy
medycyna praktyczna dla lekarzy
Artykuł zawiera wybrane, praktyczne informacje z uzgodnionego stanowiska grupy ekspertów alergologów europejskich i amerykańskich dotyczącego postępowania w atopowym zapaleniu skóry, w tym następujące zagadnienia: 1) definicja i obraz kliniczny, 2) czynniki ryzyka zachorowania i czynniki wywołujące zaostrzenia choroby, 3) patofizjologia i histopatologia, 4) podstawowe zasady rozpoznania, 5) leczenie miejscowe i ogólnoustrojowe.
VI część opracowania zaleceń ACIP dotyczy wykonywania szczepień w szczególnych sytuacjach. Czytelnik dowie się z tego artykułu, czy można szczepić w trakcie podawania leków przeciwdrobnoustrojowych, czy wykonywać próbę tuberkulinową w okresie szczepienia, jak postępować z pacjentami uczulonymi na jaja kurze, żelatynę i lateks, czy aktualnie stosowane szczepionki zawierają tiomersal, jak należy szczepić dzieci urodzone przedwcześnie, czy można szczepić kobiety karmiące piersią i będące w ciąży oraz jak szczepić osoby z zaburzeniami krzepnięcia.
Artykuł zawiera zalecenia dotyczące rozpoznania i leczenia ciężkiej sepsy i wstrząsu septycznego, pochodzące z najnowszych, zaktualizowanych wytycznych opracowanych przez międzynarodowy zespół ekspertów.
V część opracowania zaleceń ACIP dotyczy szczepień zalecanych i przeciwwskazanych w różnych sytuacjach związanych z zaburzeniem odporności. Omówiono szczepienia, które należy podać, aby zapobiec chorobom o ciężkim przebiegu, oraz te, których należy unikać, gdyż grożą wystąpieniem ciężkich niepożądanych odczynów poszczepiennych. Czy można szczepić osoby zakażone HIV, z chorobą nowotworową, w trakcie chemioterapii? Czy konieczne jest ponowne szczepienie po przeszczepie macierzystych komórek krwiotwórczych? Czy można wykonywać szczepienia podczas glikokortykosteroidoterapii? W niniejszym opracowaniu Czytelnik znajdzie odpowiedzi zarówno na te, jak i inne ciekawe pytania.
Dzięki postępowi medycyny pediatrzy i lekarze rodzinni coraz częściej spotykają się z różnymi następstwami wcześniactwa. Jednym z nich jest retinopatia wcześniaków, w której warunkiem uzyskania optymalnych efektów leczenia jest odpowiednia współpraca pediatrów i okulistów. Pediatrzy muszą zatem znać zasady postępowania. W Polsce obowiązują zasady ustalone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia. Niniejszy artykuł podsumowuje zalecenia AAP, które nieco się różnią od dotychczasowych zaleceń polskich, jednak mogą stanowić podstawę wprowadzenia pewnych zmian (wspomina o nich autorka komentarza). Wybierając ten artykuł do publikacji, pragniemy przede wszystkim podkreślić, jak poważna jest retinopatia i jak wiele w procesie leczenia zależy od dobrej współpracy lekarzy różnych specjalności.
W IV części opracowania wytycznych ACIP przedstawiono techniczne aspekty szczepień: zasady postępowania ze szczepionkami, wykonywania szczepień oraz postępowania w przypadku wystąpienia ostrych odczynów poszczepiennych. Czytając zalecenia, można się dowiedzieć między innymi: które szczepionki wstrzykiwać podskórnie lub domięśniowo i jak prawidłowo wykonać szczepienie? co zrobić, jeżeli szczepionkę poda się w niewłaściwe miejsce lub w niewłaściwy sposób? czy można modyfikować zalecenia producenta? Dzięki opracowaniu redakcyjnemu tekst ma postać czytelnych zaleceń z krótkim uzasadnieniem, aby możliwie ułatwić podejmowanie decyzji w praktyce.
Kolejna część zaleceń ACIP dotyczy przeciwwskazań do wykonania szczepień i sytuacji wymagających zachowania szczególnej ostrożności. W artykule przedstawiono ogólne zalecenia dotyczące wszystkich szczepień, a zalecenia swoiste dla poszczególnych szczepionek ułożono w formie przejrzystej tabeli. Z artykułem tym powinni się zapoznać wszyscy lekarze zajmujący się szczepieniami.
ACIP regularnie wydaje zalecenia dotyczące szczepień przeciwko grypie. W tegorocznych zaleceniach pojawiło się kilka istotnych zmian dotyczących grup, w których zaleca się szczepienie, liczby dawek w młodszych grupach wiekowych oraz zalecanego czasu szczepienia. Zagadnienia te przedstawiono w niezwykle przystępny sposób i poparto istotnymi danymi z badań naukowych. Zamieszczony w artykule algorytm ułatwi podejmowanie szybkich decyzji w gabinecie lekarskim.
Ból jest czynnikiem ograniczającym możliwość wykonywania różnych procedur u dzieci, a naszym zadaniem jest zrobić wszystko, aby go zminimalizować. AAP zebrała dane i opracowała zalecenia, w których Czytelnik znajdzie odpowiedź między innymi na takie pytania, jak: czy informować dziecko o szczepieniu, a jeżeli tak, to kiedy to zrobić? w które miejsca podawać szczepionkę, aby zminimalizować ból, ale nie osłabić odpowiedzi immunologicznej? czy ogrzewać szczepionkę przed podaniem? czy podanie niektórych szczepionek wiąże się z silniejszym odczuciem bólu? jak powinni się zachowywać podczas szczepienia rodzice i personel? czy odwracanie uwagi dziecka jest skuteczne? Prezentowane zalecenia można stosować w każdym gabinecie, dlatego należy je szeroko propagować. Aby jednak były stosowane rutynowo, lekarze muszą się przekonać, że ich skuteczność została udowodniona. Zapraszamy do lektury!
Druga część najnowszych wytycznych ACIP dotyczy zasad, których należy przestrzegać, aby preparaty zawierające immunoglobuliny nie osłabiły skuteczności wykonywanych szczepień. Jest adresowana do szerokiej rzeszy lekarzy realizujących szczepienia ochronne. Kiedy należy zachować dłuższy odstęp czasu między podaniem takiego preparatu a wykonaniem szczepienia? Po jakim upływie czasu od szczepienia można bezpiecznie podawać preparaty przeciwciał? Kiedy szczepienie należy powtórzyć? Jakich szczepionek dotyczą te ograniczenia? Odpowiedzi na te pytania oraz precyzyjne zalecenia, jak postępować, znajdą Czytelnicy w niniejszym artykule.
Czwarta i ostatnia część cyklu opracowań najnowszych wytycznych GINA 2006 dotyczy zasad rozpoznawania astmy u dzieci. Kiedy podejrzewać astmę? Jakie choroby mogą się podobnie objawiać? Czy spirometria jest niezbędna do rozpoznania i rozpoczęcia leczenia astmy u dzieci? Czy i kiedy wykonywać pomiary szczytowego przepływu wydechowego (PEF)? Czy próba leczenia przeciwastmatycznego jest pomocna w rozpoznawaniu astmy u dzieci? Odpowiedzi na te, a także inne praktyczne pytania znajdzie Czytelnik w niniejszym opracowaniu.
W artykule przedstawiono najważniejsze informacje dotyczące programu szczepień obowiązkowych i zalecanych w 2007 roku oraz zapobiegania tężcowi i wściekliźnie po ekspozycji.
Lekarze często poszukują podstawowych informacji o szczepionkach, takich jak minimalny wiek szczepienia, odstęp między szczepieniami, skuteczność szczepionek. Co zrobić, jeżeli szczepionkę poda się zbyt małemu dziecku, z zachowaniem zbyt krótkiego odstępu pomiędzy dawkami tej samej szczepionki lub pomiędzy dwoma szczepionkami "żywymi"? Jakie są zasady stosowania szczepionek skojarzonych i jakie odstępy należy pomiędzy nimi zachować? Czy można kontynuować szczepienie preparatami pochodzącymi od różnych producentów? Co zrobić, jeżeli stwierdzi się opóźnienie w realizacji kalendarza szczepień? Odpowiedzi na te oraz inne pytania znajdzie Czytelnik w opracowaniu zaleceń ACIP.
III część opracowania GINA 2006 dotyczy leków stosowanych w leczeniu astmy u dzieci. Z artykułu Czytelnik dowie się, jakie są preferowane drogi podawania leków, jakie leki i w jakich dawkach zaleca się u dzieci w różnym wieku i z różną ciężkością astmy, oraz jakie są ich działania niepożądane. Szczególnie wartościowe jest zestawienie leków zarejestrowanych do leczenia astmy u dzieci w Polsce. W połączeniu z poprzednimi odcinkami artykuł ten stanowi doskonałe podręczne kompendium wiedzy, pozwalające podjąć optymalną decyzję terapeutyczną.
Przedstawiamy drugie opracowanie z cyklu poświęconego najnowszej wersji wytycznych GINA, tym razem poświęcone rozpoznawaniu i leczeniu zaostrzenia astmy u dzieci i młodzieży. Najważniejsze w leczeniu zaostrzenia astmy są: regularnie powtarzane inhalacje szybko działającego beta2-mimetyku, wczesne zastosowanie glikokortykosteroidu ogólnoustrojowo (najczęściej doustnie) oraz suplementacja tlenu (aby utrzymać SaO2 >95%). Ciężkie zaostrzenia astmy stanowią potencjalne zagrożenie życia, a ich leczenie wymaga ścisłego nadzoru, dlatego większość chorych z ciężkim zaostrzeniem należy leczyć na oddziałach intensywnej terapii. Chorzy z grupy ryzyka zgonu z powodu astmy również wymagają pilnej pomocy lekarskiej. Lżejsze zaostrzenia, definiowane jako zmniejszenie PEF o <20%, przebudzenia w nocy z powodu astmy i zwiększenie zużycia krótko działających beta2-mimetyków, zwykle można leczyć ambulatoryjnie. Oprócz objawów klinicznych duże znaczenie w ocenie ciężkości zaostrzenia oraz monitorowaniu skuteczności leczenia mają okresowe pomiary PEF (lub FEV1) oraz wysycenia hemoglobiny tlenem (pulsoksymetria).
Stosowanie fluorochinolonów w pediatrii jest bardzo kontrowersyjne ze względu na opisywane u zwierząt uszkodzenia chrząstki wzrostowej. Jednak jak dotąd nie opisano takiego działania u człowieka. W niektórych przypadkach, takich jak zakażenie bakteriami opornymi na wiele antybiotyków, gdy brak bezpiecznych i skutecznych leków alternatywnych oraz możliwości leczenia pozajelitowego, gdy nie ma innych skutecznych leków w postaci doustnej, stosowanie fluorochinolonów może być konieczne. Zapraszamy Czytelników do zapoznania się z oficjalnym stanowiskiem AAP dotyczącym stosowania tej grupy leków oraz z komentarzem dostosowującym je do polskich warunków.
Z powodu braku jednolitego postępowania w zapaleniu oskrzelików AAP opracowała wytyczne postępowania diagnostycznego i terapeutycznego. Zapalenie oskrzelików jest najczęstszym zakażeniem dolnych dróg oddechowych u niemowląt o etiologii wirusowej. W opracowaniu Czytelnik znajdzie dane dotyczące często stosowanych metod leczniczych i diagnostycznych. Okazuje się, że na podstawie aktualnie dostępnych danych nie zaleca się rutynowego stosowania ogólnych i wziewnych glikokortykosteroidów, leków rozszerzających oskrzela, rybawiryny, antybiotyków i fizjoterapii oddechowej. Przedstawiono także grupy dzieci, które mogą odnieść korzyść z profilaktycznego podawania paliwizumabu. Wytyczne podkreślają także, że przestrzeganie higieny, unikanie narażenia na dym tytoniowy i karmienie piersią mogą w dużym stopniu ograniczyć zachorowania.
Przedstawiamy wybrane informacje dotyczące postępowania w astmie u dzieci i młodzieży opracowane na podstawie aktualizacji wytycznych GINA 2006. Autorzy opracowania skupili się na elementach zmienionych w stosunku do poprzedniej wersji wytycznych. Eksperci dokonali istotnej zmiany w zakresie postępowania z chorymi na astmę. Podkreśla się konieczność wypracowania partnerskiej relacji pomiędzy pacjentem (rodzicem) a lekarzem. Zmieniono zasady klasyfikacji ciężkości astmy oraz stopniowania intensywności leczenia. Zasady farmakoterapii w zależności od ciężkości astmy przedstawiono w postaci czytelnego schematu.
Dzieci często zgłaszają się do lekarzy z wzdęciem brzucha, oddawaniem nadmiernej ilości gazów, kurczowym bólem brzucha oraz biegunką, które mogą nasuwać podejrzenie nietolerancji pokarmowej, także nietolerancji laktozy – powszechnie występującego węglowodanu. Rozpoznanie takiej nietolerancji nie jest łatwe, a zbyt pochopne jej leczenie może doprowadzić do niekorzystnych następstw dla wzrastania dziecka, tym bardziej, że pełna eliminacja laktozy z diety rzadko jest konieczna. W artykule przedstawiono dane epidemiologiczne i patofizjologiczne, sposób zbierania wywiadu oraz wykonywania badań laboratoryjnych, które mają zoptymalizować proces diagnostyczny.
