U chorych na cukrzycę, w przeliczeniu na redukcję stężenia cholesterolu LDL o 1 mmol/l, statyny zmniejszają ryzyko zgonu z przyczyn naczyniowych (na granicy znamienności), poważnego incydentu naczyniowego, poważnego incydentu wieńcowego, rewaskularyzacji wieńcowej i udaru mózgu. Nie obserwowano znamiennego wpływu na ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny, zgonu z przyczyn innych niż naczyniowe, zgonu z przyczyn wieńcowych i zgonu z przyczyn naczyniowych innych niż wieńcowe.
U dorosłych chorych na pierwotne nadciśnienie tętnicze stosowanie inhibitorów konwertazy angiotensyny w porównaniu z antagonistami receptora angiotensynowego wiąże się z podobną kontrolą ciśnienia tętniczego, podobnym wpływem na profil metaboliczny, czynność i masę lewej komory, ale z większym ryzykiem wystąpienia kaszlu i przerwania leczenia z powodu działań niepożądanych.
Stosowanie statyn przez okres od 1 do 6,1 roku, w porównaniu z placebo lub zwykłą opieką, wiąże się ze zmniejszeniem ryzyka zgonu z jakiejkolwiek przyczyny i z przyczyn sercowo-naczyniowych, ryzyka jakiegokolwiek udaru mózgu i niekrwotocznych incydentów naczyniowomózgowych. Zaobserwowano związek między zmniejszeniem śmiertelności a obniżeniem stężenia cholesterolu LDL.
Leczenie skojarzone oboma lekami nie wpłynęło korzystniej na ryzyko naczyniowe niż sam ramipryl i wiązało się z częstszym występowaniem zdarzeń niepożądanych – upośledzenia czynności nerek, hipotensji, omdleń i biegunki, będących przyczyną przerwania leczenia.
U chorych na przewlekłą stabilną ChSN na podłożu miażdżycy lub obciążonych licznymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego, ale bez klinicznie jawnej choroby, łączne stosowanie ASA i klopidogrelu przez 28 miesięcy, w porównaniu z samym ASA, nie wpływa znamiennie na ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych oraz ryzyko poważnych krwawień, natomiast u chorych z NSTE-ACS zmniejsza ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych, ale jednocześnie zwiększa ryzyko poważnych krwawień.
W ciągu 5 lat od wykonania pomostowanie aortalno-wieńcowe, w porównaniu z przezskórną interwencją wieńcową, wiąże się z podobną przeżywalnością, częstszym uwolnieniem chorego od dławicy piersiowej, rzadszą potrzebą ponownego zabiegu rewaskularyzacyjnego i podobną częstością zawału serca związanego z zabiegiem, ale z częstszym występowaniem udaru mózgu związanego z zabiegiem.
Trafność diagnostyczna elektrokardiograficznych wskaźników LVH jest mała. Charakteryzują się one umiarkowaną swoistością (choć poszczególne badania różniły się pod tym względem), ale małą czułością, dlatego ujemny wynik testu nie wyklucza przerostu ani nie zmniejsza prawdopodobieństwa jego występowania nawet w niewielkim stopniu.
U chorych na miażdżycę tętnic kończyn dolnych leczenie hipolipemizujące zmniejsza ryzyko zdarzeń wieńcowych oraz nasilenie objawów podmiotowych choroby. Stosowanie statyny, w porównaniu z placebo, zmniejsza ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych, zdarzeń wieńcowych, udaru mózgu oraz potrzeby rewaskularyzacji.
U chorych na chorobę tętnic obwodowych łączne stosowanie doustnego antykoagulantu i leku przeciwpłytkowego nie zapobiegało skuteczniej poważnym powikłaniom sercowo-naczyniowym niż stosowanie samego leku przeciwpłytkowego, natomiast wiązało się z większą częstością krwawień.
Magnez podawany dożylnie chorym z migotaniem przedsionków z szybkim rytmem komór jest skuteczniejszy w kontroli częstotliwości rytmu komór w porównaniu z placebo, ale nie przywraca rytmu zatokowego. Zastosowanie magnezu powodowało powrót rytmu zatokowego u większej liczby chorych w porównaniu z blokerami kanału wapniowego i z admiodaronem, a u mniejszej – w porównaniu z ajmaliną, jednakże większość porównań opierała się na pojedynczych małych badaniach. Nie ma znamiennej różnicy między magnezem a placebo i lekami antyarytmicznymi stosowanymi doraźnie w leczeniu AF pod względem częstości zdarzeń niepożądanych.
Podanie dożylnie jednorazowej dawki metylprednizolonu łącznie ze standardowym leczeniem nie zmniejszyło częstości występowania anomalii w naczyniach wieńcowych u dzieci chorych na chorobę Kawasakiego.
Spośród chorych z tamponadą serca, u znacznej większości (80–90%) występowały takie objawy jak duszność, tachykardia, zwiększone ciśnienie w żyłach szyjnych i powiększenie sylwetki serca na RTG klatki piersiowej. Tętno dziwaczne >10 mm Hg u chorych z płynem w worku osierdziowym było pomocne w rozpoznawaniu tamponady serca, natomiast wartości <10 mm Hg zmniejszały kilkadziesiąt razy prawdopodobieństwo tamponady serca. Jakość poszczególnych badań była niska, a żaden z ocenianych parametrów nie potwierdza ani nie wyklucza z całkowitą pewnością tamponady serca.
U mężczyzn z łagodnym rozrostem stercza i objawami pęcherza nadreaktywnego leczenie skojarzone tolterodyną i tamsulozyną, w porównaniu z placebo i z monoterapią każdym z leków, zwiększyło prawdopodobieństwo korzyści klinicznej w ocenie pacjenta. Leczenie skojarzone, w porównaniu z placebo, zmniejszyło nasilenie wszystkich ocenianych objawów i poprawiło jakość życia chorych, natomiast oba leki stosowane w monoterapii miały korzystny wpływ jedynie na niektóre objawy.
U chorych po zawale serca z niemym niedokrwieniem mięśnia sercowego rozpoznanym za pomocą prób obciążeniowych i z jedno- lub dwunaczyniową chorobą wieńcową w koronarografii wykonanie przezskórnej angioplastyki bez wszczepienia stentu, w porównaniu z leczeniem farmakologicznym, zmniejszyło w ciągu 10 lat obserwacji ryzyko wystąpienia poważnych incydentów sercowych, ryzyko zgonu z przyczyn sercowych i ryzyko zawału serca niezakończonego zgonem.
U chorych ze stabilną dławicą piersiową przezskórna interwencja wieńcowa w połączeniu z intensywnym leczeniem farmakologicznym i odpowiednimi zmianami stylu życia nie zmniejszyła, w porównaniu z samym leczeniem zachowawczym, ryzyka zgonu oraz zawału serca niezakończonego zgonem w ciągu około 5 lat obserwacji. W krótszej obserwacji (rocznej i 3-letniej) wiązała się z rzadszym występowaniem dolegliwości dławicowych.
U chorych ze STEMI stosowanie przez średnio 8 dni fondaparynuksu s.c. w dawce 2,5 mg raz dziennie, w porównaniu z postępowaniem standardowym (obejmującym w razie wskazań podawanie heparyny niefrakcjonowanej), zmniejszyło ryzyko zgonu lub ponownego zawału serca w okresie 9 dni, 30 dni oraz całej obserwacji (3 lub 6 miesięcy), a jednocześnie nie zwiększyło ryzyka krwawienia.
U chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi bez uniesienia odcinka ST i ze zwiększonym stężeniem troponiny T wczesna strategia inwazyjna, w porównaniu z selektywną strategią inwazyjną, nie zmniejsza ryzyka zgonu, zawału serca lub ponownej hospitalizacji z powodu nawrotu dolegliwości dławicowych w ciągu 3 lat obserwacji; nie zmniejsza też ryzyka zgonu z jakiejkolwiek przyczyny i z przyczyn sercowo-naczyniowych w ciągu 4 lat obserwacji.
U chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi bez uniesienia odcinków ST stosowanie przez około 5 dni fondaparynuksu s.c. w dawce 2,5 mg raz dziennie, w porównaniu z enoksaparyną s.c. 1 mg/kg 2 razy dziennie, wiązało się z podobnym ryzykiem zgonu, zawału serca i opornego na leczenie niedokrwienia mięśnia sercowego w ciągu 9 dni oraz z mniejszym ryzykiem poważnego krwawienia. Stosowanie fondaparynuksu zmniejszyło ryzyko zgonu w ciągu 30 i 180 dni.
Wskaźnik ryzyka GRACE jest prostym i wiarygodnym narzędziem oceny ryzyka zgonu i zawału serca, mającym zastosowanie u wszystkich chorych z ostrym zespołem wieńcowym.
U osób bez choroby tętnic wieńcowych, tętnic obwodowych i choroby naczyniowej mózgu w wywiadach stosowanie statyny, w porównaniu z placebo, zmniejsza ryzyko zawału serca, udaru mózgu i potrzeby rewaskularyzacji wieńcowej.
Kryteria wyboru badań i słownik podstawowych pojęć
Kryteria wyboru badań i słownik podstawowych pojęć