medycyna praktyczna dla lekarzy
medycyna praktyczna dla lekarzy
Pierwotne guzy stanowią mniej niż 10% nowotworów kręgosłupa. Mimo że występują one rzadko, to mogą prowadzić do poważnych następstw, wynikających z miejscowego zniszczenia kości oraz naciekania otaczających struktur nerwowych i naczyniowych. Ich leczenie jest trudne nawet dla najbardziej doświadczonych lekarzy i wymaga wielospecjalistycznego postępowania w celu uzyskania jak najlepszego wyniku. W artykule omówiono najczęściej występujące pierwotne guzy kości i najnowsze osiągnięcia w zakresie ich leczenia operacyjnego i farmakologicznego, a także radioterapii.
W ciągu ostatniej dekady dokonał się ogromny postęp w zakresie technik pozwalających na analizę ekspresji genów. Analiza profili genowych (podpisu genowego) znalazła zastosowanie w diagnostyce nowotworów złośliwych, a także w ocenie rokowania i odpowiedzi na leczenie. W wyczerpującym artykule przeglądowym przedstawiono nowe biologiczne czynniki rokownicze: test Mammaprint, podpis "rotterdamski" i Oncotype Dx, a także opisano sposoby ich zastosowania w praktyce klinicznej. Użycie nowych metod oceny rokowania oraz spodziewanej odpowiedzi na leczenie umożliwi indywidualizację postępowania poprzez bardzo swoisty dobór terapii, zgodny z genetyczną charakterystyką komórek raka piersi.
Skrót eksperckich zaleceń dotyczących sposobów postępowania w przypadku wodobrzusza o etiologii nowotworowej, opracowanych przez autorów amerykańskich. Tekst przypomina o dostępnych możliwościach leczenia. Niestety, wiele z omawianych metod budzi wątpliwości co do skuteczności, warto więc przypomnieć, że decyzje dotyczące leczenia należy podejmować w każdym przypadku indywidualnie, biorąc pod uwagę szczególną sytuację każdego chorego.
Temat zabiegów o inwazyjności mniejszej niż "tradycyjna" laparoskopia jest niezwykle popularny w aktualnym piśmiennictwie. Wielu badaczy żywi nadzieję, że postęp w chirurgii dokona się dzięki nowoczesnym rodzajom dostępu do miejsca operowanego.
EUROCARE jest największym międzynarodowym projektem odnoszącym się do badania przeżyć chorych na nowotwory złośliwe w oparciu o dane gromadzone w rejestrach populacyjnych.
Częstość występowania nowotworów złośliwych u ciężarnych jest stosunkowo niewielka; towarzyszą one 0,02–0,1% wszystkich ciąż. W niniejszym artykule dokonano krytycznego omówienia dostępnych danych, spornych oraz nierozwiązanych kwestii dotyczących różnych aspektów nowotworów złośliwych występujących w czasie ciąży i laktacji. Wskazano także możliwe sposoby postępowania, zdefiniowano najważniejsze zagrożenia i określono wyzwania na przyszłość.
Obraz kliniczny zespołu żyły głównej górnej (ZŻGG) jest bardzo charakterystyczny, a jego objawy mogą być burzliwe. Przyczyną ZŻGG jest niedrożność żyły głównej górnej spowodowana uciskiem z zewnątrz lub zakrzepicą. Niedawno opublikowane dane wskazują, że w większości przypadków przebieg ZŻGG jest względnie łagodny, a u wielu chorych dochodzi do samoistnej poprawy.
Od wielu lat utrzymywały się kontrowersje dotyczące między innymi rzeczywistego związku pomiędzy karmieniem piersią a zapadalnością na raka tego narządu, ryzykiem nawrotu po wcześniejszym leczeniu z powodu raka piersi, zagrożeniami dla dziecka wynikającymi z leczenia przebytego przez karmiącą go matkę. Obecnie dostępne dane z zakresu endokrynologii oraz obserwacje kliniczne potwierdzają, że kobiety, które leczono z powodu raka piersi, mogą bezpiecznie naturalnie karmić swoje dzieci.
Neuropatia obwodowa wywołana przez chemioterapię (chemotherapy-induced peripheral neuropathy – CIPN) jest najważniejszym działaniem niepożądanym ograniczającym maksymalną dawkę wielu spośród często stosowanych leków. Szacuje się, że powikłanie to dotyczy co 3 chorego poddawanego chemioterapii. Poza wpływem na ograniczenie łącznej wielkości dawki leku wystąpienie CIPN może być bardzo bolesne, może też upośledzać sprawność chorego, co może pogarszać jego zdolność do radzenia sobie i jakość życia.
W artykule omówiono bieżące dane na temat zagrożeń i korzyści w odniesieniu do raka piersi związanych ze stosowaniem hormonalnej terapii zastępczej (HTZ). Preparaty estrogenowo-progestagenowe znamiennie zwiększają ryzyko zachorowania na raka piersi, ale ryzyko to zmniejsza się wkrótce po zaprzestaniu leczenia.
W tekście omówiono praktyczne informacje niezwykle przydatne do rozpoznania umierania, a także przedstawiono wskazówki dotyczące właściwego postępowania w takich okolicznościach (zarówno w wymiarze medycznym, jak i etycznym). W szczególności opisano praktyczne sposoby podawania leków drogą podskórną, celowość nawodnienia umierających chorych oraz zagrożenia związane z lekami sedatywnymi.
W ostatniej dekadzie dokonał się znaczny postęp w leczeniu chorych na złośliwe glejaki. Skojarzenie radioterapii i temozolomidu stało się standardowym leczeniem pierwszego rzutu w przypadku glejaka wielopostaciowego. Toczą się liczne badania nad zastosowaniem nowych leków celowanych o działaniu antyangiogennym w leczeniu noworozpoznanych i nawrotowych glejaków.
Wysięk w jamie opłucnej związany z nowotworem złośliwym (malignant pleural effusion – MPE) jest to poważne powikłanie występujące w przebiegu bardzo zaawansowanej choroby. W USA obserwuje się przeszło 150 000 przypadków MPE na rok. Najczęstszymi przyczynami są rak płuca i piersi. Wystąpienie MPE wskazuje na zaawansowane stadium choroby, a oczekiwany wówczas czas życia jest krótki.
Najważniejszym celem immunoterapii z wykorzystaniem szczepionek jest wywołanie odpowiedzi immunologicznej powodującej zniszczenie nowotworu oraz pozostawienie trwałej pamięci immunologicznej, która z kolei zagwarantuje całkowitą remisję i zahamowanie progresji nowotworu. Oczywistymi zaletami szczepionek rakowych są: możliwość oddziaływania ukierunkowanego zarówno na antygeny powierzchniowe, jak i wewnątrzkomórkowe oraz wywołanie silnej odpowiedzi humoralnej i komórkowej, a także możliwość wywołania odpowiedzi długotrwałej. Jej pojawienie się wyeliminuje konieczność wielokrotnego podawania leków i preparatów zapobiegających nawrotowi choroby przez długi czas. W artykule przedstawiono w przejrzysty i usystematyzowany sposób aktualną wiedzę na temat szczepionek przeciwnowotworowych, sposobów ich uzyskania oraz zasady oddziaływania na układ odpornościowy.
Tomografia rezonansu magnetycznego (magnetic resonance imaging – MRI) – ze względu na małą dostępność oraz wysokie koszty badania – nie jest (nie powinna być!) badaniem służącym rozstrzyganiu wątpliwości powstałych w wyniku wykonywania innych badań obrazowych. Jakakolwiek wątpliwość co do charakteru zmiany uwidocznionej w USG lub mammografii powinna być rozstrzygana na drodze przezskórnej biopsji igłowej wykonywanej pod kontrolą jednej z tych metod. Wydaje się także, że badanie to jest wskazane u kobiet z przerzutami w pachowych węzłach chłonnych bez znanego ogniska pierwotnego, u pacjentek z rozległym lub miejscowo zaawansowanym rakiem piersi poddawanych chemioterapii (w celu oceny odpowiedzi na leczenie) oraz u kobiet obciążonych większym ryzykiem zachorowania w ciągu całego życia (ryzyko >20–25%). Trzeba jednak pamiętać, że wiele pytań dotyczących wykorzystania MRI u chorych na raka piersi wciąż pozostaje bez odpowiedzi. W artykule przejrzyście omówiono wskazania i wątpliwości odnoszące się do obrazowania piersi za pomocą MRI.
W artykule omówiono obecny stan wiedzy na temat raka przewodowego in situ (ductal carcinoma in situ – DCIS). W przejrzysty sposób wyjaśniono przyczyny rosnącej częstości występowania tego nowotworu oraz konsekwencje kliniczne tego zjawiska.
Męczliwość uwarunkowana chorobą nowotworową (MUChN) to odczucie subiektywne, zupełnie różne od powszechnie znanego uczucia zmęczenia. Uważa się, że MUChN jest działaniem niepożądanym związanym z leczeniem operacyjnym, chemioterapią i radioterapią. Częstość jego występowania zwiększa się wraz z progresją choroby, a także może pojawiać się u chorych, którzy zostali wyleczeni. Ocenia się, że MUChN dotyczy 40–90% chorych. Zaleca się, aby w przypadku chorych z umiarkowaną lub ciężką męczliwością przeprowadzać dokładny wywiad oraz badanie kliniczne w celu wykrywania poddających się leczeniu objawów sprzyjających wystąpieniu męczliwości (m.in. niedokrwistości, bólu, bezsenności, niedożywienia, cierpienia emocjonalnego).
