Zapytaj eksperta. Problemy w gastroenterologii

06.03.2008

prof. dr hab. med. Witold Bartnik, dr med. Krzysztof Przytulski, dr med. Tomasz Wocial
Klinika Gastroenterologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

Od Redakcji: Przedstawiamy odpowiedzi na wybrane pytania dotyczące problemów gastroenterologicznych, zadane wykładowcom podczas VI Krajowej Konferencji Szkoleniowej Towarzystwa Internistów Polskich "INTERNA 2007", która odbyła się 15 i 16 czerwca br. w Sali Kongresowej Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.

Skróty:
ASA – kwas acetylosalicylowy,
Hp – Helicobacter pylori,
IPP – inhibitor pompy protonowej

1. Choroba refluksowa przełyku

Pytanie 1.1
Jak długo stosować inhibitor pompy protonowej (IPP) w leczeniu choroby refluksowej przełyku? Jeśli po odstawieniu IPP stosowanego przez kilka miesięcy dolegliwości nawracają, to czy ponownie zastosować IPP i kontynuować leczenie bezterminowo, czy kierować pacjenta do chirurgicznego leczenia antyrefluksowego?
Odpowiedź: Rozpoznanie choroby refluksowej przełyku oznacza przeważnie konieczność długoterminowego leczenia. Tylko nieliczni chorzy mają trwałą remisję objawów lub zapalenia przełyku po 6–8-tygodniowym stosowaniu IPP; pozostali wymagają leczenia ciągłego, przerywanego lub metodą "na żądanie". Dawka leku oraz sposób leczenia muszą być ustalone empirycznie i zależą od długości remisji. Jeżeli objawy szybko nawracają po zakończeniu poprzedniego leczenia, uzasadnione jest stałe leczenie podtrzymujące najmniejszą skuteczną dawką IPP. Dłuższe okresy remisji pozwalają na stosowanie IPP w sposób przerywany, czyli przez 2–4 tygodni z użyciem takiej dawki leku, która wcześniej była skuteczna. U osób bez zapalenia przełyku możliwe jest także stosowanie IPP jedynie "na żądanie". Długość okresu leczenia jest wtedy określana indywidualnie przez samych chorych. Leczenie chirurgiczne choroby refluksowej nie jest alternatywą przewlekłego stosowania IPP, ale powinno być brane pod uwagę w przypadku nieskuteczności farmakoterapii lub nietolerancji leków.

Wybrane treści dla pacjenta

Biegunki wywołane przez pałeczki Salmonella (salmonellozy) Wszystkie zakażenia pałeczkami Salmonella zaczynają się od ich spożycia z zanieczyszczonym pokarmem lub wodą. Do zakażenia potrzeba dużej liczby bakterii, dlatego zwiększona podatność na salmonellozy dotyczy osób o zmniejszonej kwasowości soku żołądkowego, z zaburzoną florą bakteryjną jelit po antybiotykach lub z uszkodzoną barierą jelitową.
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (colitis ulcerosa) Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest chorobą zapalną błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w cięższych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit o niewyjaśnionej przyczynie. Głównym objawem choroby jest biegunka, często z domieszką krwi. Choroba przebiega z rzutami (zaostrzeniem objawów) i remisją. Leczenie colitis ulcerosa ma charakter przewlekły i polega na zapobieganiu nawrotom oraz na łagodzeniu przebiegu zaostrzeń.
Zespół krótkiego jelita Zespół krótkiego jelita to stan po wycięciu lub wyłączeniu z pasażu pokarmu części lub całego jelita cienkiego, prowadzący do tak znacznego zmniejszenia wchłaniania, że odżywianie drogą przewodu pokarmowego nie pozwala na utrzymanie stanu zdrowia pacjenta. W leczeniu stosuje się przede wszystkim żywienie pozajelitowe w domu.
Biegunka ostra Najczęstszą przyczyną ostrej biegunki u dzieci jest zakażenie wirusowe. Dlatego biegunce często towarzyszą wymioty i gorączka, a choroba może się rozprzestrzeniać (w rodzinie, żłobku, przedszkolu).
Rak jelita grubego - przyczyny, objawy, leczenie i rokowania Rak jelita grubego jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych. Większość przypadków raka jelita grubego nie jest związana z występowaniem rodzinnym. W początkowej fazie choroba nie powoduje żadnych objawów i jest najczęściej wykrywana podczas badań przesiewowych (kolonoskopii). Do objawów należą m.in. obecność krwi w stolcu (widocznej gołym okiem lub utajonej), a także zaparcia, biegunki, zmiana kształtu stolca (np. stolec ołówkowaty).
Biegunka infekcyjna Biegunka infekcyjna jest chorobą spowodowaną przez czynnik zakaźny, która zwykle samoistnie, stopniowo ustępuje, nawet przed zasięgnięciem porady lekarza.
Biegunki wywołane przez patogenne szczepy Escherichia coli Szczepy Escherichia coli mają zdolność do wywoływania zapalenia jelita cienkiego i/lub jelita grubego. Odpowiednia kwasowość soku żołądkowego działa dezynfekująco i chroni do pewnego stopnia przed zakażeniem, dlatego na zakażenia patogennymi szczepami Escherichia coli są szczególnie podatne osoby z niską kwaśnością soku żołądkowego.
Rak żołądka Rak żołądka to choroba, która na początku zwykle przebiega bezobjawowo. Może także powodować niecharakterystyczne objawy, takie jak dyskomfort w górnej części brzucha, odbijanie, wzdęcia. Im wcześniej rak żołądka zostanie wykryty, tym większe są szanse na wyleczenie. Rokowanie zależy od wielu czynników – wielkości i rozległości guza, a także obecności ewentualnych przerzutów.
Zespół rozrostu bakteryjnego Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO) to stan, w którym w jelicie cienkim występuje zwiększona liczba bakterii, co powoduje objawy i może prowadzić do zaburzeń trawienia i wchłaniania. Głównymi objawami są: wzdęcie brzucha, biegunki, ból brzucha. Nieleczone SIBO pociąga za sobą niekorzystne skutki zdrowotne (m.in. niedobór witaminy B₁₂, A i D, niedożywienie).
Szczepienie przeciwko rotawirusom Na całym świecie, także w Polsce, rotawirus jest najczęstszą – choć nie jedyną – przyczyną zachorowań na ostrą biegunkę o cięższym przebiegu u dzieci do 5. roku życia (odpowiada za większość cięższych biegunek w tym wieku).