Postępy w chorobach zakaźnych dzieci w 2006 roku

03.01.2008

dr hab. med. Leszek Szenborn
Katedra i Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych AM we Wrocławiu

Skróty:
CMV – wirus cytomegalii,
ELISA – badanie immunoenzymatyczne,
HSV – wirus opryszczki,
PCR – reakcja łańcuchowa polimerazy,
PFAPA – periodic fever, aphthous stomatitis, pharyngitis and adenitis,
RAS – nawracające aftowe zapalenie jamy ustnej

Główne punkty

Odkryto drugi parwowirus chorobotwórczy dla człowieka, który wywołuje nieswoiste objawy ogólne ze strony układu oddechowego i pokarmowego.

Wirusy wywołujące biegunkę są wydalane jeszcze przez wiele tygodni po ustąpieniu objawów choroby.

Burzliwe objawy chorobowe po ukąszeniu przez kleszcza mogą być skutkiem anaplazmozy lub erlichiozy.

Zespół grudkowo-krwotoczny rękawiczkowo-skarpetkowy do jedna z możliwych manifestacji zakażenia parwowirusem B19.

Grudki Nagayamy oraz owrzodzenia w miejscu zetknięcia się łuków podniebienno-językowych z podstawą języczka podniebiennego stanowią wartościowe objawy w rozpoznawaniu zakażenia HHV-6 lub HHV-7.

Deksametazon jest skuteczniejszy niż prednizolon w leczeniu podgłośniowego zapalenia krtani.

Infekcyjne zapalenie dróg oddechowych

W minionym roku nastąpił dalszy postęp w wyjaśnianiu przyczyn infekcyjnych zapaleń górnych i dolnych dróg oddechowych, które w około 20–30% przypadków nadal pozostają nieustalone. W 2001 roku wykryto ludzki metapneumowirus (hMPV), od roku 2003 zidentyfikowano 5 nowych koronawirusów, między innymi NL63 i New Haven (HCoV-NH), włącznie z wirusem wywołującym SARS, a w 2005 roku Allander i wsp.[1] donieśli o wykryciu nowego ludzkiego parwowirusa – Human Bocavirus (HBoV). Wirus ten został wyizolowany z wydzieliny z dróg oddechowych pobranej od dzieci z infekcyjnym zapaleniem dróg oddechowych. Jest to dopiero drugi parwowirus (poza parwowirusem B19 – przyczyną m.in. rumienia zakaźnego u dzieci) o udowodnionym uczestnictwie w patogenezie chorób u człowieka. Rodzaj Bocavirus obejmuje także bydlęce i psie parwowirusy, a jego nazwa pochodzi od pierwszych członów słów "bovine" i "canine parvovirus". Wkrótce będziemy dysponowali nowymi danymi na temat roli tego wirusa. Obecnie szacuje się, że parwowirus HBoV odpowiada za 5% zachorowań na infekcyjne zapalenie dróg oddechowych u dzieci oraz za 10% biegunek.[2,3] U 25% HBoV-dodatnich dzieci zakażenie objawia się katarem, kaszlem, obturacją dróg oddechowych i biegunką. U chorych na infekcyjne zapalenie dróg oddechowych często (80%) stwierdza się współzakażenia innymi wirusami, a u pacjentów z biegunką – zakażenia bakteriami.[4]

Wybrane treści dla pacjenta

Zakażenia wywołane przez pałeczki Campylobacter (kampylobakterioza) Bakterie z rodzaju Campylobacter mogą wywoływać zakażenia umiejscowione w różnych narządach, jednak najczęściej wywołują ostre biegunki zwane kampylobateriozami. Pałeczki Campylobacter są jedną z najczęstszych przyczyn biegunek bakteryjnych w krajach uprzemysłowionych.
Choroba Kawasakiego u dzieci Choroba Kawasakiego przebiega podobnie jak ostra infekcja. Początek jest nagły, w postaci gorączki niejasnego pochodzenia trwającej przynajmniej 5 dni, niereagującej na leki przeciwgorączkowe i stosowaną antybiotykoterapię. Objawy kliniczne pozwalają wyróżnić trzy fazy choroby Kawasakiego: ostrą, podostrą, i okres zdrowienia.
Biegunka bakteryjna Zakażenia bakteryjne umiejscawiają się głównie w jelicie grubym, dlatego stolce w biegunkach bakteryjnych zwykle są niezbyt obfite, natomiast zawierają patologiczne domieszki, takie jak śluz, ropę lub krew. Biegunki bakteryjne przenoszą się drogą pokarmową i są znacznie mniej zaraźliwe niż biegunki wirusowe.
Biegunka infekcyjna Biegunka infekcyjna jest chorobą spowodowaną przez czynnik zakaźny, która zwykle samoistnie, stopniowo ustępuje, nawet przed zasięgnięciem porady lekarza.
Kłębuszkowe zapalenie nerek u dzieci Kłębuszkowe zapalenie nerek to grupa chorób, u podstawy których leży uszkodzenie błony filtracyjnej kłębuszków nerkowych, która zaczyna przepuszczać do moczu białko i krwinki czerwone.
Infekcje dróg oddechowych u dzieci U dzieci, szczególnie tych uczęszczających do żłobka, przedszkola lub posiadających starsze rodzeństwo w wieku przedszkolnym, rozpoznaje się średnio 8–10 infekcji dróg oddechowych w ciągu roku. Większość z nich to łagodne, samo-ograniczające się zakażenia górnych dróg oddechowych. Niektóre, np. zapalenie płuc lub zapalenie oskrzelików, mogą mieć jednak cięższy przebieg.
Biegunki wywołane przez pałeczki Salmonella (salmonellozy) Wszystkie zakażenia pałeczkami Salmonella zaczynają się od ich spożycia z zanieczyszczonym pokarmem lub wodą. Do zakażenia potrzeba dużej liczby bakterii, dlatego zwiększona podatność na salmonellozy dotyczy osób o zmniejszonej kwasowości soku żołądkowego, z zaburzoną florą bakteryjną jelit po antybiotykach lub z uszkodzoną barierą jelitową.
Biegunki wywołane przez patogenne szczepy Escherichia coli Szczepy Escherichia coli mają zdolność do wywoływania zapalenia jelita cienkiego i/lub jelita grubego. Odpowiednia kwasowość soku żołądkowego działa dezynfekująco i chroni do pewnego stopnia przed zakażeniem, dlatego na zakażenia patogennymi szczepami Escherichia coli są szczególnie podatne osoby z niską kwaśnością soku żołądkowego.
Zespół krótkiego jelita Zespół krótkiego jelita to stan po wycięciu lub wyłączeniu z pasażu pokarmu części lub całego jelita cienkiego, prowadzący do tak znacznego zmniejszenia wchłaniania, że odżywianie drogą przewodu pokarmowego nie pozwala na utrzymanie stanu zdrowia pacjenta. W leczeniu stosuje się przede wszystkim żywienie pozajelitowe w domu.
Choroby wywołane przez parwowirus B19 u dorosłych Charakterystyczną cechą zakażeń parwowirusem B19 jest występowanie wysypki i bólów stawowych. U dzieci wirus wywołuje rumień zakaźny, częstą chorobę wieku dziecięcego, natomiast u dorosłych zwykle powoduje nietypowe wysypki bez rumienia na twarzy lub zespół poliartropatii, który objawia się symetrycznym zapaleniem lub bólami stawów, najczęściej dłoni, stawów skokowych, kolanowych i nadgarstka.