W jednym z ostatnich numerów czasopisma „New England Journal of Medicine” opublikowano wyniki wieloośrodkowego badania z randomizacją, w którym oceniono skuteczność kliniczną i bezpieczeństwo nowej, rekombinowanej szczepionki podjednostkowej z adiuwantem AS01B przeciwko półpaścowi u zdrowych osób w wieku co najmniej 50 lat.
W odróżnieniu od zarejestrowanej od kilku lat szczepionki „żywej” (Zostavax – niedostępna w Polsce), zawierającej atenuowany szczep Oka wirusa ospy wietrznej i półpaśca (VZV), nowa szczepionka podjednostkowa zawiera tylko glikoproteinę E VZV. To białko, które ma istotne znaczenie w replikacji wirusa i jego wnikaniu do komórek, a ponadto jest głównym celem swoistej odpowiedzi immunologicznej na zakażenie. Szczepionkę „nieżywą” można byłoby dodatkowo stosować także u osób z immunosupresją, dla których półpasiec jest istotnym zagrożeniem, a szczepionka „żywa” jest przeciwwskazana.
Do badania zakwalifikowano 15 411 osób (wiek: śr. 62,3 lat) – 7698 zaszczepiono nową szczepionką przeciwko półpaścowi (2 dawki w odstępie 2 miesięcy), a 7713 otrzymało placebo (grupa kontrolna).
W ciągu ponad 3 lat obserwacji w całej populacji (niezależnie od liczby otrzymanych dawek szczepienia) skuteczność kliniczną nowej szczepionki w zapobieganiu zachorowaniom na półpasiec oszacowano na 97,2% (95% CI: 93,7–99,0). W analizie uwzględniającej przynależność uczestników do grup wiekowych (50–59 lat, 60–69 lat i ≥70 lat) skuteczność szczepienia była podobna i wyniosła odpowiednio: 96,6% (95% CI: 89,6–99,3), 97,4% (95% CI: 90,1–99,7) i 97,9% (95% CI: 87,9–100,0).
Częstość niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP) zgłaszanych w ciągu 7 dni po szczepieniu była większa w grupie zaszczepionej w porównaniu z kontrolną (17 vs 3,2%). Większość tych NOP miała charakter miejscowy (ból, obrzęk i zaczerwienienie w miejscu iniekcji) oraz ogólnoustrojowy o umiarkowanym nasileniu (ból mięśni, ból głowy, gorączka, zmęczenie); ustępowały one do 3 dni po szczepieniu. Częstość ciężkich NOP, które wystąpiły w ciągu 30 dni po szczepieniu, była podobna w obu grupach (1,1 vs 1,3%).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że nowa, rekombinowana szczepionka podjednostkowa przeciwko półpaścowi z adiuwantem AS01B znacznie zmniejszyła w ciągu 3 lat ryzyko zachorowania na półpasiec w populacji osób w wieku co najmniej 50 lat. Skuteczność kliniczna szczepienia w podgrupie osób w wieku 70 lat i starszych była podobna do skuteczności odnotowanej w młodszych grupach wiekowych.
„Jesteśmy bardzo zadowoleni z uzyskanych wyników. Wskazują one, że nowa szczepionka ma potencjał, aby zapewnić dużo większą niż obecnie stosowana szczepionka „żywa” skuteczność w zapobieganiu zachorowaniom na półpasiec u osób w wieku co najmniej 50 lat” – powiedział dr Thomas C. Heineman, główny autor badania.